De perspectiefgerichte benadering
Voorbij leerlinggericht of leerstofgericht onderwijs
Debatten over het schoolcurriculum worden doorgaans gedomineerd door twee posities. Voorstanders van een leerlinggericht curriculum willen leerlingen vormen door hun karaktereigenschappen (zoals creativiteit, doorzettingsvermogen en openheid) te ontwikkelen. Voorstaanders van een leerstofgericht curriculum willen leerlingen vormen door de toe-eigening van kennis.
Bij de ontwikkeling van het landelijk kerncurriculum levensbeschouwing en religie hebben we ons laten inspireren door drie vormingstheoretici die de tegenstelling tussen leerling- en leerstofgericht curriculumontwerp willen overbruggen: Gert Biesta, Wolfgang Klafki en Fred Janssen. Geïnspireerd door Fred Janssens ‘perspectiefgerichte benadering’ tot curriculumontwerp en vakdidactiek hebben we negen perspectieven voor het vakgebied levensbeschouwing en religie geïdentificeerd en beschreven. De verschillende perspectieven werpen op een eigen manier licht op levensbeschouwing en religie. Door met de perspectieven in samenhang te leren werken, maken leerlingen kennis met levensbeschouwing en religie zowel van buitenaf als van binnenuit.
In dit artikel in Religie & Samenleving beschrijft Markus Altena Davidsen hoe de perspectiefgerichte benadering van het vakgebied L&R ingezet kan worden om verschillende vakvisies en hun achterliggende bedoelingen met elkaar te integreren. De kernvragen, kerninzichten, vaardigheden en werkvormen van de verschillende perspectieven worden in de loop van 2022 en 2023 uitgewerkt door schrijfgroepen uit wetenschappers en vo-docenten de verschillende perspectieven. Elke schrijfgroep werkt aan een hoofdstuk voor het Inspiratieboek dat begin 2024 moet verschijnen.
De perspectieven
Zingevings
perspectief
Welke bestaansvragen liggen ten grondslag aan levensbeschouwing en religie?
Fenomenologisch perspectief
Wat is levensbeschouwing/ religie en hoe worden betekenissen verbeeld en doorverteld?
Vergelijkend perspectief
Welke verschillen en overeenkomsten vertonen levensbeschouwingen en religies?
PErsoonlijk perspectief
Wat is mijn eigen levens-beschouwing? Hoe verhoud ik me vanuit mijn levens-beschouwing tot wat ik leer?
Maatschappelijk perspectief
Hoe kan kennis over levensbeschouwing en religie ons helpen om te gaan met maatschappelijke vraagstukken?
Historisch perspectief
Hoe ontstaan en ontwikkelen levensbeschouwingen en religies in de tijd?
meta
perspectief
Hoe komt het dat we denken en categoriseren zoals we dat doen?
Antropologisch perspectief
Welke rol spelen levensbeschouwing en religies in het leven van mensen?
Demografisch perspectief
Om hoeveel mensen gaat het?
Hoe zijn deze mensen verdeeld over de wereld? Hoe zit het levensbeschouwelijke veld in elkaar?
Per perspectief een placemat.
Om te kunnen gaan spelen met de perspectieven ontwikkelen we van elk de negen perspectieven een ‘placemat’ waar de eigenheid van dat perspectief kort en bondig is weergegeven. Hiernaast zie je een voorbeeld.
Ieder perspectief heeft een eigen Placemat, met daarop:
- Kern van het perspectief
- Overlap of voor de hand liggende samenwerking met andere perspectieven
- Voorbeeldvragen waar het perspectief antwoord op geeft, specificeert op onderwijstypen
- Vaardigheden die bij uitstek ontwikkeld kunnen worden binnen het perspectief
- Bronnen waar antwoorden behorende bij het perspectief gevonden kunnen worden
- ‘Wist je dat…’ weetjes en interessante informatie over het perspectief ter inspiratie
Zodra ze klaar zijn kun je ze hier op de website vinden.
